Mówiąc o diecie w chorobach gorączkowych chcę uwzględnić takie schorzenia, jak grypa, zapalenie płuc, płonica (popularnie nazywana szkarlatyną) oraz dur brzuszny, gdyż wszystkie one przebiegają z wysoką temperaturą.

Nowoczesna dietetyka zarzuciła dawny zwyczaj głodzenia chorych w okresie wysokiej temperatury. Jest to jak najbardziej uzasadnione, ponieważ znaczne ograniczanie pożywienia pociągało za sobą osłabienie chorego, gdyż wówczas w dużym stopniu wzrasta przemiana materii. Podwyższenie się przemiany materii pociąga za sobą konieczność pokrycia zwiększonego zapotrzebowania organizmu. Chodzi jednak o dostarczenie pożywienia nie tylko o dostatecznej wartości kalorycznej; w okresie gorączkowym wzrasta również zapotrzebowanie na witaminy, a zwłaszcza na witaminę C i na witaminy grupy B. Należy również zwracać uwagę na podawanie dostatecznej ilości pełnowartościowego białka.

Wzmożone wydzielanie wody z ustroju (pocenie się) powoduje wzrost zapotrzebowania organizmu człowieka na płyny i na składniki mineralne. We wszystkich chorobach przebiegających z podwyższoną temperaturą wskazane jest zwiększenie ilości podawanych płynów, gdyz chorzy odczuwają wówczas przeważnie silne pragnienie

Należy więc podawać tyle płynu, ile chory zechce, uwzględniając napoje owocowe i owocowo-warzywne, a nawet w razie braku pragnienia u chorego zachęcać go do picia.

Pożywienie podawane chorym gorączkującym powinno być lekko strawne, bardzo starannie przyrządzone, urozmaicone i estetycznie podane. Czynniki te wpłyną na pobudzenie często bardzo zmniejszonego łaknienia.

Mięso podawana chorym nie powinno być tłuste, wskazane są chude gatunki mięsa (cielęcina, kura, chuda wołowina, gołąb) oraz chude gatunki ryb. Mięsa należy podawać gotowane w wywarach jarzynowych w całości lub przemielone — te ostatnie zwłaszcza w przypadkach, gdy choroba przebiega z bólem gardła. Również duże znaczenie będą tu miały mocne wywary mięsne (buliony), które też pobudzają apetyt, oraz mięsne i rybne galarety.

Oprócz mięsa i ryb do cennych pod względem białkowym produktów polecanych w tej diecie zaliczymy twaróg, biały ser i jaja. Jaj nie należy podawać smażonych, lecz np. gotowane na miękko, w postaci kremów czy mleczek, biszkoptów, zup zaciąganych żółtkiem.

Warzywa są bardzo zalecane, lecz z diety należy wyłączyć strączkowe i kapusty, jako wzdymające. Warzywa podajemy gotowane bądź przetarte po ugotowaniu i z dodatkiem surowego masła. Pożądane są warzywa w postaci soków surówkowych, które chory pije bardzo chętnie. Soki warzywne możemy łączyć z sokami owocowymi, np. sok z marchwi z sokiem z żurawin czy porzeczek (doprawiony cukrem).

Nie można wyłączyć z pożywienia tłuszczów, ale należy pamiętać, iż żadne tłuszcze poza masłem, oliwą i słodką śmietanką nie są wskazane, a nawet te dozwolone nie powinny być podawane w nadmiarze, gdyż mogłoby to wywrzeć niekorzystny wpływ na przewód pokarmowy. Niejednokrotnie bywają okresy stanów bardzo ciężkich, kiedy konieczne jest ograniczenie pożywienia tylko do płynów, wrówczas należy pamiętać o podawaniu mleka (słodkie, zsiadłe, kefir), nie ograniczając się do herbaty i soków owocowych czy kompotów, gdyż mleko dostarcza białka, o którym w tych wypadkach nie wolno zapominać. Można również podawać tzw. napoje wzmocnione, np. mleko z żółtkiem i sokiem z cytryny lub innych owoców, soki owocowe z miodem itp.

W przebiegu szkarlatyny (płonicy) w pierwszym jej okresie pożywienie powinno być płynno-papkowate ze względu na ból gardła, który utrudnia przełykanie. Podawać wówczas będziemy: kaszki rozklejone na mleku czy rosole, galaretki mięsne, owocowe, mleczne, kisiele, soki jarzynowe i owocowe, stopniowo rozszerzając dietę do normalnie stosow-anej w chorobie gorączkowej.

Chorych na dur brzuszny też nie należy głodzić. Głodzenie w tej chorobie byłoby absolutnie niewskazane, gdyż wpłynęłoby na jeszcze większe osłabienie organizmu. Chorzy powinni otrzymywać pożywienie bogate pod względem kalorycznym, dostarczające dość dużej ilości pełnowartościowego białka, dostateczną ilość witamin i składników mineralnych. Dieta uzależniona jest od stanu chorego i związanych z tym zaleceń lekarskich. Do pokarmów zalecanych w tej diecie zaliczyć należy: mleko, zupy przecierane na wywarach mięsnych i jarzynowych, zaprawiane żółtkiem, śmietanką lub surowym masłem, kaszki na mleku lub na wodzie (manna, kleik jęczmienny, ryż przetarty), jaja na miękko, jarzyny przecierane (marchewka, szpinak, salsefia, ziemniaki), soki owocowe, mięso lub rybę w postaci delikatnych pulpetów (mielonych, gotowanych w wywarze lub na parze, przygotowywanych jedynie z delikatnych gatunków mięsa — cielęciny, kury czy ryby — szczupaka, sandacza) lub bu-dyni mięsnych. Miód czy twarożek są wskazanymi dodatkami do pieczywa, które podajemy w postaci cienkich sucharków.

Deserami godnymi zalecenia są galaretki mleczne i owocowe, przetarte kompoty.

Chory powinien otrzymywać posiłki regularnie, przy czym nie należy zapominać o zaspokojeniu jego pragnienia.

Musimy wykluczyć wszelkie produkty i potrawy, które by mogły podrażnić chory narząd. Niedozwolone jest pieczywo z mąki z grubego przemiału, jarzyny zawierające znaczne ilości błonnika oraz strączkowe i kapustne, surówki, grube, nie polerowane kasze, tłuste mięso, wszelkie tłuszcze poza masłem, potrawy smażone, duszono, ostre. W stanach, gdy chory musi pozostawać na ściślejszej diecie płynnej, należy podawać, poza mlekiem, kleje, rosoły z żółtkiem, soki owocowe, stopniowo, w miarę poprawy zdrowia, przechodząc do innych potraw.

Jadłospisy przykładowe

1. Pierwsze śniadanie: twarożek, czerstwe pieczywo lub sucharki, masło, herbata.
Drugie śniadanie: mus owocowy.
Obiad: manna na rosole, budyń z cielęciny, puree ze szpinaku, sok z marchwi i żurawin; galaretka porzeczkowa.
Podwieczorek: mleko z żółtkiem.
Kolacja: zsiadłe mleko, ziemniaki puree.

2. Pierwsze śniadanie: jaja na miękko, czerstwe pieczywo, masło, kuwa mleczna.
Drugie śniadanie: galaretka z zsiadłego mleka.
Obiad: barszcz czerwony, ziemniaki puree,- pulpety w sosie potrawkowym, manna zacierana, zielona sałata z cytryną i oliwą; jabłka pieczone.
Podwieczorek: mleko z truskawkami (cocktail mleczny).
Kolacja: budyń z jarzyn, kelir.

3. Pierwsze śniadanie: mleko, sucharki, masło, miód. Drugie śniadanie: mleczko waniliowe.
Obiad: zupa jarzynowa przecierana, ryba (chuda, np. szczupak) gotowana, ziemniaki puree, kwiat kalafiora, kompot z wiśni.
Podwieczorek: krem cytrynowy.
Kolacja: budyń z manny i sera, herbata.

Na żądanie chorego należy podawać napoje, najlepiej z wody przegotowanej i ostudzonej, z surowymi sokami owocowymi.

Jadłospis przykładowy w durze brzusznym:
Mleko — sucharek
Zupa jarzynowa przetarta z żółtkiem, sok z malin Kefir
Bulion — sucharek — sok owocowy (mieszany) Kleik przetarty ryżowy na mleku Barszcz z cytryną — sucharek Na żądanie chorego podawać soki owocowe lub mleko.

PRZEPISY