Cebula to warzywo znane na całym świecie. Cebula zwyczajna należąca do rodziny amarylkowatych, poprawnie nazywa się czosnek cebula i ma charakterystyczny smak. Dobrze znany jest też specyficzny zapach cebuli, którzy nie wszyscy tolerują. Najbardziej znana jest cebula jasnożółta oraz cebula czerwona, którą często używamy w kuchni. Jednak cebula to coś więcej – cebula zawiera wiele pozytywnych składników odżywczych i ma właściwości lecznicze. Czym właściwie jest cebula? Skąd pochodzi? Jakie są jej odmiany? Jakie ma właściwości zdrowotne? Gdzie można ją stosować i kupić?
Pochodzenie i rodzaj cebuli
Cebula jest warzywem znanym ludzkości już od starożytności, gdzie pojawiła się w Azji Środkowej i Zachodniej. Warzywo to lubi szczególnie Grecy, Egipcjanie, rozkoszowali się nim w Turcji, Afganistanie i Iranie. W XII wieku cebula pojawiła się w Polsce, jednak popularność w kuchni zyskała dopiero w XVII wieku. Ciekawostką pozostaje fakt, że dla starożytnych Egipcjan cebula symbolizowała wieczne życie, więc umieszczano je przy mumiach np. Ramzes IV miał pozostawioną cebulę w oczodołach. Obecnie jest to warzywo znane na całym świecie, a Polska jest na trzecim miejscu, jeśli chodzi o największą jej produkcję. Przed nami jest Hiszpania i Holandia.
Cebula, której poprawna nazwa botaniczna to czosnek cebula, posiada wiele różnych odmian. Wśród rolników popularne są nazwy uprawne tj. Dako, Rawska, Wolska, Żytawska, Red Baron. Biolodzy wskażą wam nazwy własne tj. A. ×cornutum, cebulę wielopiętrowa czy cebulę kartoflankę. Zwykłym zjadaczom, surowa cebula znana jest pod nazwami tj. cebula dymka, cebula cukrowa, cebula szalotka (czosnek askaloński) czy najpopularniejsza cebula żółta lub cebula czerwona.
Szczególne znaczenie w zdrowiu
Mało kto wie, że jest cebula dobra na nasze zdrowie, więc zdecydowanie warto dodać ją do swojej diety. Zawiera ona glikozydy tj. dwusiarczek alilo-propylowy, enzymów tj. fermenty, które przyspieszają trawienie i metabolizm. Cebula posiada też szereg składników mineralnych. Składniki odżywcze jakie możemy w niej spotkać to m.in. związki siarki, magnes, potas, żelazo, sód, karoten, fluor, wapń, fosfor, witamina c, witaminy A, E, B1, B2, B6 (biorąca udział m.in. w produkcji czerwonych krwinek), B9 i wiele innych.
Cebula zapobiega pojawieniu się infekcjom skóry tj. gronkowiec, używana jest do leczenia ran czyraków, oparzeń, trądzika, łagodzi stan zapalny, także w jamie ustnej. Wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i wykrztuśne, jest dobra na kaszel. Jest dobrym lekiem na infekcje dróg oddechowych tj. zapalenie gardła, krtani, oskrzeli. Wspomaga nasz układ odpornościowy i nawet w medycynie ludowej znana jest jako lek na przeziębienie. Wyrabiany z niej syrop jest dobrym źródłem witamin.
Prócz tego cebula zmniejsza ryzyko zachorowania na wiele chorób. Czerwona cebula posiada kwercetynę, która usuwa z organizmu wolne rodniki. Cebula ma działanie przeciwutleniające, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne i antybakteryjne. Zmniejsza o 50% zachorowanie na raka żołądka.
Czerwona cebula wspomaga tez układ krwionośny, biorąc udział w wytwarzaniu cysteiny, którą pomaga w detoksykacji i utrzymaniu dobrej wagi. Przeciwdziała też powstawaniu zakrzepom. Cebula przydaje się także w chorobach takich jak cukrzyca czy insulinooodporność, gdyż pozwala utrzymać odpowiedni poziom glukozy. Wszystko dzięki obecności chromu i niskiemu indeksowi glikemicznemu.
Korzystny wpływ na zdrowie cebula surowa wykazuje też jeśli chodzi o poziom cholesterolu. Flawonidy w cebuli zapobiegają w przyleganiu cholesterolu i krwi do ścian tętnic. Dodatkowo, dzięki alicynie, cebula skutecznie obniża ciśnienie, polecana jest zatem osobom z nadciśnieniem tętniczym.
Na koniec warto wspomnieć, że cebula ma też właściwości przeciwnowotworowe.
Surowa cebula czyli zastosowanie
Cebula w kuchni to składnik , który dominuje w daniach polskich, chińskich, meksykańskich indyjskich czy greckich. Można jeść cebuli na surowo lub używać jej do sałatek, zup, sosów, mięs. Najbardziej znana jest jako niezbędny dodatek do rosołu. Gdy dodamy włoszczyznę, cebulę, liść laurowy, ziele angielskie i będziemy gotować wywar na wolnym ogniu, uzyskamy jedną z ulubionych zup Polaków.
Wiele osób zastanawia się, dlaczego podczas krojenia cebuli lecą łzy. Cebula posiada enzymy i związki siarki wpływające na reakcje chemiczne. W surowej cebuli związki te są oddzielone, ale podczas krojenia poprzez ich uszkodzenie, wytwarza się kwas siarkowy, który rozpuszczając się w płynie łzowym, powoduje właśnie łzawienie.
Wiemy już, że cebula krajowa jest korzystna, ale gdzie ją znaleźć? Dostępna jest u rolnika, w sklepie osiedlowym,, warzywnym, w każdym praktycznie markecie. Dzięki szerokim możliwościom sklepów online, cebula z dostawą do domu jest jak najbardziej możliwa.
Szukając dorodnej, zdrowej cebuli, wybierajmy główki twarde, lecz nie gąbczaste. Nie może ona posiadać kiełków i być sucha. Przechowywanie cebuli powinno mieć miejsce w ciemnych, chłodnym miejscu, z przewiewem, dzięki czemu można ją będzie trzymać długi czas. Po obraniu i zawinięciu w foliowy worek, może być też trzymana ww lodówce przez 5 dni.